Vloer en trap


Natuursteen Vloeren

Natuursteen vloerenDe schoonheid van een natuursteenvloer geeft het interieur een bijzondere basis. Natuursteen is goed te combineren met vloerverwarming en voelt blootsvoets prettig aan, zelfs met een ruw (antislip) oppervlak. De vloer is ook praktisch: natuursteen kan tegen een stootje, is eenvoudig te onderhouden en duurzaam. De vloer wordt afgewerkt met natuursteen plinten, dorpels en neuten. Desgewenst kunnen ook vensterbanken, een trap of buitenterras in natuursteen worden uitgevoerd, zodat een mooi geheel ontstaat.

De oudste woontrend

De Romeinen hadden al natuursteen vloeren met vloerverwarming. Zelfs de primitieve mens beschikte over een fraaie natuurstenen vloer in zijn grotwoning. Nog steeds is natuursteen zeer gewild. Het past in elke bouw- en woonstijl. Bijvoorbeeld in een chique grachtenpand of een knusse woonkamer, maar ook in een strak vormgegeven kantoor of een zwembad met een ‘puur natuur’ uiterlijk. Je zou kunnen zeggen dat een natuurstenen vloer de oudste woontrend ter wereld is.

Tegelformaten en legpatronen

Het uiterlijk van een natuursteen vloer wordt bepaald door de steenkeuze en de oppervlaktebewerking. Ook het tegelformaat, het legpatroon en de kleur en breedte van voegen zijn van invloed. Zo toont een kleine badkamer groter met een groot formaat tegels. Ook komen aders en kleurnuances van de steen dan beter tot uitdrukking.  legpatronen vloerNatuursteen is in een groot aantal standaardformaten leverbaar. Per steen kan het aantal gangbaar leverbare afmetingen verschillen. Er zijn vierkante en rechthoekige tegels, maar ook banen met een vaste breedte en een variabele lengte. De tegels kunnen naast elkaar worden gelegd. Er ontstaat dan een regelmatig patroon, met in de lengte- en breedterichting doorlopende voegen (kruisvoegen). De tegels kunnen ook verspringend van elkaar worden gelegd, als bij metselwerk. Banen worden wel in wildverband gelegd, met om en om een rij brede en een rij smalle stroken. Door de variabele lengte van de banen verspringen de voegen.

Tegeldikte

De tegeldikte is afhankelijk van het tegelformaat, de steensoort en de toepassing. Meestal wordt de dikte gekozen op grond van praktijkervaringen. Tegels die op een exacte dikte zijn gemaakt, worden ‘gekalibreerd’ genoemd. Gangbare dikten voor gekalibreerde vloertegels zijn 12 en 18 mm. Niet-gekalibreerde vloertegels zijn 15 of 20 mm dik.

Tegels van leisteen of kwartsiet hebben veelal wisselende dikten tussen de 8 en 30 mm, vanwege het splijtoppervlak aan boven- en onderzijde. Voor een makkelijker verwerking worden deze tegels aan de onderzijde wel vlak gefreesd.

Voegen

voegenDe kleur en breedte van de voegen hebben een grote invloed op het uiterlijk van de vloer. Voegen vallen minder op naarmate ze smaller zijn en de kleur in de buurt van de steen komt. Ze worden daarom wel gekleurd. De keuze van de voegbreedte wordt niet alleen door het gewenste uiterlijk bepaald. De voeg moet ook breed genoeg zijn om maatafwijkingen en hoogteverschillen tussen tegels op te vangen.

 

Koud (voegloos) leggen

Het is mogelijk een vloer te leggen die uit één geheel lijkt te zijn gemaakt. Een dergelijke vloer wordt ‘koud’ gelegd: de tegels liggen strak tegen elkaar. Dit wordt ook wel ‘voegloos leggen’ genoemd, maar die term is verwarrend en eigenlijk onjuist. Want er zijn wel voegen, al zijn die erg smal (tot ongeveer 1 mm breed). Maatafwijkingen en hoogteverschillen tussen tegels vallen na het leggen sterk op. Dit is te verminderen door de vloer ‘in het werk’ na te schuren. De vloer wordt met een schuurmachine eerst vlak geschuurd. Daarna worden de voegen op kleur gevuld met het slijpsel van de steen en cement. Na verharding wordt de vloer gezoet en eventueel gepolijst. Het resultaat is een vloer die bijzonder strak toont en geen voegen lijkt te hebben. Deze techniek was oorspronkelijk alleen geschikt voor vloeren van kalksteen en marmer. Met moderne slijpmachines kunnen nu ook vloeren van hardere steensoorten worden bewerkt.

Plinten

Natuursteen vloeren worden veelal afgewerkt met een bijpassende natuursteen plint. Voor bijzondere accenten zijn allerlei kant-en-klare sierstrips leverbaar, met of zonder patroon en gemaakt van één of meerdere steensoorten. Een natuursteen plint kan op de wand worden bevestigd, maar ook verzonken in de wand worden aangebracht. De plint steekt dan niet meer uit.

Vloerverwarming

Natuursteen en vloerverwarming gaan prima samen, als ze maar goed op elkaar zijn afgestemd. Zowel verwarming met warm water als met elektrische leidingen is mogelijk. In vergelijking heeft elektrische verwarming als voordelen: de zeer geringe dikte, de gelijkmatige verspreiding van de warmte en de korte opwarmtijd. Daar staat meestal een hogere prijs tegenover.

Niet te warm

Een te warme vloer is voor de gebruiker niet prettig (zweetvoeten). Als maximum temperatuur voor het tegeloppervlak in bijvoorbeeld een woning of kantoor wordt 29˚ C aangehouden. Een vloerverwarming zorgt voor grotere temperatuurverschillen en daardoor meer spanningen in de vloer. Wanneer die krachten groter zijn dan de sterkte van de dekvloer, bestaat de kans dat deze scheurt en dat die scheur zich in de natuursteen doorzet. Als maximum temperatuur voor leidingen in een dekvloer wordt 40˚ C aangehouden. Natuursteen zet in de regel minder uit dan de dekvloer en de betonvloer waar die op is bevestigd.

Bij het verwarmen van de vloer zal de ondergrond aan het natuursteen gaan trekken. Wanneer die krachten te veel oplopen, bestaat de kans dat de natuursteen scheurt. Het meest gevoelig voor scheurvorming zijn dunne tegels en steensoorten met veel haarscheurtjes en/of aderingen. Zelfs in die gevallen is de kans op scheurvorming klein wanneer de comforttemperatuur van 29˚ C wordt aangehouden en de vloerverwarming hierop wordt begrensd.

natuursteen vloer

Dorpels en neutennatuursteen dorpel

Met de term dorpel worden de horizontale delen van een deur- en raamkozijn aangeduid. Een dorpel in de vloer wordt in gewoon Nederlands ook wel drempel genoemd. Van oudsher wordt natuursteen als dorpel toegepast. Met name op plaatsen waar hout kan rotten en ijzer roesten of waar de dorpel aan schurende en stotende krachten bloot staat.

De dorpels van buitendeuren, het toilet, de badkamer en keuken komen met vocht in aanraking en worden veelal van natuursteen gemaakt. In kantoorgebouwen en winkels zijn vrijwel alle dorpels van natuursteen, vanwege de hoge belastingen veroorzaakt door de vele voetgangers, winkelwagentjes e.d.

De verticale delen van een deurkozijn zijn vaak in hout of staal uitgevoerd. Met name het onderste deel van zo’n stijl, dat direct op de vloer staat, heeft veel te lijden van vocht. Daarom maakt men dat gedeelte – ook wel de neut – van natuursteen. De stijl van het kozijn wordt boven op de neut geplaatst. De neuten kunnen in één keer met de dorpel worden vervaardigd (zogenoemd “vaste” neuten) of apart van elkaar worden gemaakt en later aan elkaar worden verbonden (zogenoemde “losse” neuten).

Natuursteen Trappennatuursteen trap

Een trap is een echte blikvanger, wordt zwaarder belast dan de aangrenzende vloeren en moet veilig begaanbaar zijn. Natuursteen is daarvoor uitermate geschikt. Het heeft een fraai uiterlijk, veel soorten zijn slijtvast en met de keuze van de oppervlaktebewerking kan de trap voldoende stroef worden gemaakt.

Antislip

Er zijn vele oppervlaktebewerkingen om natuursteen antislip te maken. Zie voor meer informatie over bewerkingen hoofdstuk 4. Vooral bij trappen die nat kunnen worden en/of met veel vervuiling te maken krijgen, moet een voldoende stroef oppervlak worden gekozen. Denk aan een trap in een zwembad of buiten. In die gevallen is bijvoorbeeld een gevlamd of gebouchardeerd oppervlak aan te bevelen.

Een glanzende afwerking is het minst stroef en daarom niet geschikt voor trappen die nat kunnen worden. Bovendien zijn daarop sporen door het gebruik het eerst zichtbaar. Als een glanzende bewerking gewenst is, dan voldoet gezoet (matglans) beter dan gepolijst (hoogglans). De veiligheid kan worden vergroot door aan de voorzijde van de trede een antislipstrook te maken.

Constructie

Natuursteen treden en bordessen worden meestal aangebracht op een
draagconstructie van metselwerk, metaal of beton. Het is ook mogelijk een vrijdragende constructie te maken. De natuursteen moet dan wel de belastingen zelfstandig kunnen dragen. In de meeste gevallen moet de natuursteen trede worden versterkt met een wapening. Een trede wordt bijvoorbeeld gemaakt uit twee platen, die op elkaar worden gelijmd met een polyester wapeningsmat ertussen. Een trede uit één plaat steen kan met stalen strips worden versterkt. Aan de onderzijde van de trede wordt dan een ondiepe zaagsnede gemaakt, waarin de strip vrijwel onzichtbaar wordt verlijmd.

Treemarkering

Gemarkeerde traptreden, zoals in stationshallen, zijn voor slechtzienden een uitkomst. Bij treemarkering wordt gebruik gemaakt van de verschillen tussen natuursteensoorten. Zo zijn in treden van kwartsiet vaak ronde noppen van wit marmer aangebracht. Het witte marmer slijt door het intensieve gebruik iets sterker dan het grijze kwartsiet. Daardoor blijven de noppen altijd wit en ontstaat er een duidelijke markering op iedere grijze trede.