Marmer en kalksteen
Kenmerkend voor deze gesteenten zijn de attractieve kleurschakeringen en aderingen. Marmers en kalkstenen worden gezien als stijlvolle en voorname bouwmaterialen. Ze zijn door de eeuwen heen in vele bijzondere bouwwerken toegepast.
Van alle natuursteensoorten is marmer waarschijnlijk wel het meest bekend. Zo bekend dat kalksteen gemakshalve ook marmer wordt genoemd. Dat is niet zo vreemd, omdat marmer uit kalksteen is gevormd en de soorten deels op elkaar lijken.
Overeenkomsten
- Vrijwel volledig gevormd uit kalk (calciumcarbonaat).
- Gevoelig voor zuren.
- De glansgraad moet worden aangepast aan de gebruiks- en onderhoudsintensiteit. In de meeste gevallen voldoet matglans (gezoet) beter dan polijstglans.
- Uiterlijk. Per natuursteen kan het uiterlijk verschillen van regelmatig tot zeer onregelmatig.
- Kwaliteit. Van marmers en kalkstenen zijn vele kwalitatief goede soorten beschikbaar (afhankelijk van de toepassing). Het is niet zo dat marmers betere eigenschappen hebben.
Verschillen
- Vorstbestendigheid. Ongeveer 80% van de marmers en slechts zo’n 20% van de kalkstenen is vorstbestendig. Ga zeker bij kalksteen, maar toch ook bij marmer na of de steen vorstbestendig is.
- Structuur. Marmers hebben een kristallijne structuur. Op het breukvlak zijn bij veranderende lichtinval kristalflonkeringen te zien, te vergelijken met kristallen in een suikerklontje. Kalkstenen hebben geen kristallijne structuur. Het breukvlak is dof.
- Kleur. De hoofdkleur – ‘het fond’ – van marmers is meestal wit of grijs en soms roze. Voor kalkstenen is de kleurvariatie veel groter. Ze zijn onder meer leverbaar in crème, beige, zwart en rood.
- Fossielen. In kalksteen zitten vaak fossielen van planten- of dierenresten. Bij marmers is dat door de metamorfose nooit het geval.
- Oppervlaktebewerking. Bij meer gekleurde kalkstenen komen diverse oppervlaktebewerkingen goed tot hun recht. Denk aan polijsten, schuren, stralen, ruw behakken, frijnen en boucharderen. Bij marmers hebben de meeste bewerkingen visueel niet veel effect vanwege de lichte steenkleur. Marmers worden dan ook meestal alleen gepolijst of gezoet.
Toepassingen
Marmers en kalkstenen worden voor allerlei toepassingen gebruikt, zoals gevels, vloeren, trappen, balie- en tafelbladen, vensterbanken en gedenktekens.
Steen als ballast
Uit de landen rond de Middellandse Zee komen veel mooie marmers en kalkstenen. In de 17e eeuw hadden de Nederlandse reders veel handelscontacten met deze landen. Om te kunnen zeilen hadden de schepen voldoende diepgang nodig. Natuursteen werd dan vaak als ‘ballast’ geladen voor de terugweg. Vervolgens werd het in Nederland toegepast als bouwmateriaal. In panden uit die tijd zien we nog de prachtigste toepassingen.
Open boek (livre ouvert)
Dit is een bijzondere verwerkingsmethode, waarmee het materiaal nog fraaier toont. Hiervoor worden twee decoratieve platen, die naast elkaar in een blok natuursteen gezeten hebben, als een boek opengeklapt. Voorzien van een oppervlaktebewerking worden ze dan naast elkaar verwerkt in bijvoorbeeld een vloer of gevel. Het is ook mogelijk om een open boek uit vier delen op te bouwen. Kleurnuances en aderingen lopen dan in de verschillende platen door, wat een indrukwekkend effect geeft.
Steen | Naam | Handelsnamen | Land | Locatie |
---|---|---|---|---|
![]() | Ajax | White of Nikissiani, White of Volakas, Ajax M, Ajax G | Griekenland | Nikissiani |
![]() | Anrochter Grunstein | Anrochter Dolomit, Nibostone, Anrocher BlausteinGroe | Duitsland | Anrochte |
![]() | Arabescato | Arabescato Carrara, Arabescato Bianco, Arabescato Cervaiole, Arabescato Vagli, Arabescato Corchia, Arabescato Arni | Italië | Carrara |
![]() | Astir | Cristallino Astir, Illios | Griekenland | Cavalla |
![]() | Azarshar Red | Travertino Rosso Persia, Persian Red, Ahura Nazda, Travertin Rouge d’Iran | Iran | Azar Shar |
![]() | Azul Valverde | Blue Valley, Lagos Blue, Azul Monica, Avallon, Blue Valverde, Amarelo Valverde, Azul Peniche | Portugal | Santarem |
![]() | Bardiglio | Pollux, Bardiglio Capella, Bardiglio Imperiale, Bardiglio Fiorito, Bardiglio Comune | Italië | Massa |
![]() | Bateig Azul | Piedra Bateig Azul, Piedra de Novelda, Azul Palmira, Mirage Blue, Oasis Blue, Bateig Blanca, Bateig Diamnte | Spanje | Novelda |
![]() | Beauvalon | Beauvillon, Beaunotte, Beauvillon, Montigny, Montigny, Boisvillon, Bomallon | Frankrijk | Côte-d'Or |
![]() | Bianco Carrara | Italiaans Wit Marmer, Carrara marmer; Venato | Italië | Carrara |
![]() | Bianco del Mare | Veselje Unito (Fiorito, Unito A/B, Tamni), Veselje | Kroatië | Pučišća |
![]() | Botticino | Botticino (semi) Classico (di Sicilia, Perlato, Roma, Fiorito), | Italië | Botticino |
![]() | Breccia Oniciata | Breccia Aurora Breccia Marina, Breccia Damescato | Italië | Paitone |
![]() | Buxy | Pierre de Buxy, Buxy Bayadère, Buxy Ambré, Buxy Jaune, Buxy Cendre, Buxy Blue, Buxy Rouge | Frankrijk | Buxy |
![]() | Calacatta | Calacatta Vagli, Callacatta Arni, Calacatta di Siena, Calacatta Oro | Italië | Carrara |
![]() | Caliza Capri | Spanje | Cabra | |
![]() | Cenia | Ulldecona, Cenia Ducal, Rojo Bidasoa | Spanje | Ulldecona |
![]() | Comblanchien | Rocherons, Musancy, Corgoloin, Comblanchien Legèrement Moucheté, Comblanchen Ramagé, Comlanchen Fleuri , Comblancien Clair, Comblanchen doré, Comblanchen Uni | Frankrijk | Nuit St. Georges |
![]() | Crema Marfil | Crema Marfilsa, Crema Marfilza, Crema Coto | Spanje | Novelda |
![]() | Crema Nuova | Bilecik Nuova, Bilecik Crema, Crema Luna | Turkije | Bilecik |
![]() | Crema Valencia | Buixcarro Rosa, Cream Valencia, Florida Rose, Rose Buscarro, | Spanje | Cuotrotonda |
![]() | Hardsteen (Belgisch) | Arduin Belgische, Blauwe steen, Petit Granit, Ecausine, Noir de Denee, Noir de Colzinne, Pierre de Vinalmont, Petit Granit du Bocq, Ourthe steen, | België | Soignies |
![]() | Hardsteen (Chinees) | Jining Stone, Spotted Bluestone, | China | Jining |
![]() | Hardsteen (Vietnamees) | Asia Blue, Oosterse Blauwsteen, Ortis, Ynan, | Vietnam | |
![]() | Jeruzalem Stone | Jerusalem Stone Gold, Yellow Ramon, Yatta Pink Hebron Stone, Desert Gold, Jerusalem grey, | Israël | Jeruzalem |
![]() | Jura Gelb | Jura marmor, Jura geel, Jura Beige, Jura Grau Blau (gebändert), Jura Gelb gebändert, Jura Gelb geblühmt, Jura Gelb gemischtfarbig, Jura Rahmweiss, Jura Blau gebändert, Jura Gelb | Duitsland | Altmühltal |
![]() | Jura Grau | Jura marmor, Jura Blauw, Jura Grijs Blauw, Jura gelb, Jura graublau, Jura Gelb geblühmt, Jura Gelb gemischtfarbig, Jura Rahmweiss, Jura Blau gebändert, | Duitsland | Altmühltal |
![]() | Laperto | Perlato Olympo, Breccia Sarda Orosei, Daino Real, Daino C, Daino Light, Perlato Chiaro, Perlato Medio, | Italië | Orosei (Sardinië) |
![]() | Marron Emperador | Marron Imperial, Ramona, Emperador Claro, | Spanje | Buñol |
![]() | Mocca Crème | Moca Crème, Mokka Cream, Mocca Crème Grao Fino , Mocca Creme Grao Medio,Mocca Creme Grao Grosso, | Portugal | Alcanede |
![]() | Moleanos | Moulianos, Molianos, Vidraço Moleanos , Vidraço Crème, Vidraço Gris, Moleanos Crème, Moleanos Dark, Moleanos Medium, Moleanos Light, | Portugal | Alcobaca |
![]() | Muschelkalk (Kirchheimer) | Kirchheimer Muschelkalk, Kirchheimer Kalkstein, Muschelkalksteen, Muschelkalk Blaubank, Muschelkalksteen Goldbank, Krensheimer Muschelkalksteen Oberdorlaer, Sellersberger, Mooser | Duitsland | Kirchheim |
![]() | Nero Marquina | Nero Marquinia, Negro Marquina, Nero Bilbao, Nero Leon, | Spanje | Marquina |
![]() | Nestos | White of Nestos, Kehrokambos, Volvet Brown, Nestos Gold, Nestos Krema, Nestos Semi White, | Griekenland | Nestos |
![]() | Olympic White | Volakas white, Olympia White, Rex, Volakas Medium, Volakas Semi White | Griekenland | Drama |
![]() | Pallissandro Bluette | Palisandro Bluette, Pallissandro Azuro , Pallissandro Chiaro, Pallissandro Classico , Pallissandro Oniciato, | Italië | Crevoladossola |
![]() | Pallissandro Classico | Palisandro Classico, Pallissandro Chiaro, Pallissandro Azuro, Pallissandro Oniciato, Pallissandro Bluette, . | Italië | Crevoladossola |
![]() | Perlato Sicilia | Perlato di Sicilia, Perlato Chiaro, Perlato Classico, | Italië | Custonaci |
![]() | Portland Stone | Portland Limestone, Portlandstone, Portland, Portland Basebed, Portland Blue, Portland Whitbed, | Engeland | Portland |
![]() | Rojo Alicante | Rosso Alicante, Alicante Red, Rouge Alicante | Spanje | Alicante |
![]() | Rojo Bilbao | Rojo Ereno, Rosso di Spagna, Rojo Bidasoa, Rojo Bilbao | Spanje | Ereno |
![]() | Rosa Aurora | Estremoz Rosa, Rosa Vila Viçosa, Rosé Aurora, Rosa Portugallo, Estremoz Branco, Rosa Salmone, Estremoz Crème, Estremoz Rosa, Rosa Borba, | Portugal | Estremoz |
![]() | Rosa Bellissimo | Rosa Aphrodite, Rosa Tramonte, | Turkije | Yagatan |
![]() | Rosalia | Rosalia Cream, Ararat Rosa, Crema Nuova, | Turkije | Bileçik |
![]() | Rosso Verona | Rosso di Verona, Rosso Asiago, Giallo Verona, Rosso Corallo, Mandorlato, | Italië | Sant'Ambrogio di Valpolicella |
![]() | Ruschita | Crema Rosa, Oxford Pink, Ruschita Weiß , Ruschita Rot, Ruschita | Roemenië | Rusca Montana |
![]() | Salomé | Salome Süpren, Saloma Leopar, Aphrodit, Leopar, | Turkije | Süpren |
![]() | San Vicente | Caliza San Vicente, Gris San Vicente, | Spanje | San Vicente de Castellet |
![]() | Saros | Turkije | ||
![]() | Thassos | White of Thassos, Thassos Al, Thassos S(elect), Prinos, Royal Snow, hassos Edelweis | Griekenland | Thassos |
![]() | Trani Fiorito | Trani Fiorito Adriatico, Trani Contro, Trani Filetto Rosso, Trani Cocciolato, Trani Avorio, Trani Broccato, Trani Bronzato, | Italië | Trani |
![]() | Travertin (Romaans) | Travertino Romano Classico, Travertin Chiaro, Travertin Oniciato , Travertin Scuro, | Italië | Bagni di Tivoli |
![]() | Travertin (Toscaans) | Travertino Toscane, Travertin Toscane Scuro, Travertin Toscane Classico, Travertin Toscane Noce , Travertin Toscane Chiaro, | Italië | Rapolano Terme |
![]() | Trigaches | Othello Trigache, Trigaches Nublado, Trigaches Escouro, Trigaches Claro, Trigaches Vergado, Trigaches Negro, Trigaches Iso | Portugal | Trigaches |
![]() | Vaurion | Gele Massangis, Massangis Roche Jaune , Massangis Roche Clair | Frankrijk | Massangis |
![]() | Verde Jaspe | Verde Jasper | Brazilië | Campos Altos |
![]() | Verde Viana | Viana Green, Verde Viana Raminhado, Verde Viana Sampaio, Viana Branco, Viana Crystal, Verde Viana bruin, Verde Viana geel . | Portugal | Viana do Alentejo |