Graniet en aanverwante soorten
Graniet is diep in de aardkorst gevormd en is het oudste bouwmateriaal waarover de mens beschikt. Tal van granieten zijn wel 200 miljoen jaar oud of zelfs ouder. Het materiaal is gebruiksvriendelijk, duurzaam en heeft een robuuste uitstraling. Het is te herkennen aan de gespikkelde en gelijkmatige structuur.
Eigenschappen
Graniet heeft een aantal bijzondere eigenschappen:
- Het heeft een gespikkelde en gelijkmatige structuur. De steen bestaat vooral uit grote kristallen (veldspaat), die zorgen voor de kleur. Rood- en bruintinten komen veel voor, met zwarte biotiet en kwartskorrels die eruitzien als gelei.
- Het is van nature richtingloos, wat inhoudt dat het geen patronen bevat waarmee bij het zagen rekening moet worden gehouden.
- Graniet is in hoge mate bestand tegen zuren en basen.
- Het is vorstbestendig en slijtvast.
- Graniet kan allerlei oppervlaktebewerkingen ondergaan, zoals polijsten, zoeten, schuren, stralen, boucharderen en vlammen. Deze bewerkingen hebben invloed op de kleur van de steen. Polijsten geeft de diepste kleurweergave, terwijl een ruwe bewerking het uiterlijk fletser maakt.
- Met de verschillende oppervlaktebewerkingen zijn het uiterlijk en de eigenschappen (slipweerstand) plaatselijk op de wensen af te stemmen.
Toepassingen
Granieten worden voor allerlei toepassingen gebruikt zoals gevels, vloeren, trappen, aanrecht- en tafelbladen en gedenktekens. In het verleden werd graniet ook al gebruikt voor toepassingen die tegen een stootje moeten kunnen. Bijvoorbeeld op plaatsen in sluizen en brugpijlers die bloot staan aan langsschurende trossen en scheepsrompen.
Andere granieten
Er zijn verschillende diepte- en metamorfe gesteenten, die qua uiterlijk en/of eigenschappen op graniet lijken. Hoewel geologisch niet juist, worden ze in de natuursteenpraktijk wel als graniet aangeduid. Begrijpelijk, maar niet vrij van risico. De samenstelling en eigenschappen van deze soorten kunnen namelijk verschillen van echte graniet. De meest gebruikte steensoorten die voor graniet doorgaan zijn:
- granietachtigen (niet-wetenschappelijke term)
- gabbro’s, basalten en diabasen
- gneizen
Naast deze aanverwante granietsoorten zijn er ook imitaties op de markt die qua naam of uiterlijk lijken op graniet. Hieronder een toelichting op al deze zogeheten ‘granieten’.
Granietachtigen
Dit is een verzamelbegrip voor dieptegesteenten die sterk op granieten lijken. Ze hebben ook een gespikkeld uiterlijk dat uit verschillende kleuren (mineralen) is opgebouwd. De ervaren vakman en de geoloog zullen het verschil met graniet zien, maar menig ander niet. Granietachtigen hebben vergelijkbare eigenschappen. Er zijn ook verschillen:
- sommige van deze gesteenten zijn minder goed bestand tegen zuren (zoals Kashmir White), omdat ze sporen van kalk bevatten.
- de polijstglans (hoogglans) wordt bij intensief gebruik eerder mat (vloeren), hoewel de slijtweerstand vergelijkbaar is. Dat komt doordat deze stenen minder of zelfs geen kwarts bevatten. Bij een gezoete uitvoering (matglans) speelt dit probleem veel minder.
Gabbro’s, basalten en diabasen
Gabbro’s zijn dieptegesteenten. Basalten en diabasen zijn vrijwel identiek aan de gabbro’s, maar uitvloeiinggesteenten. Al deze soorten zijn meestal egaal donker- tot zwartgekleurd, wat bij granieten niet voorkomt. Wel hebben ze ongeveer dezelfde eigenschappen. Een belangrijk verschil is dat de polijstglans eerder mat wordt bij intensief gebruik (vloeren), hoewel de slijtweerstand vergelijkbaar is. Dat komt doordat deze stenen vrijwel geen kwarts bevatten. De donkere egale kleur zorgt ervoor dat dit verschijnsel snel zichtbaar wordt. Bij een gezoete uitvoering (matglans) speelt dit probleem minder.
Gneizen
Gneizen ontstaan door een metamorfose (omzetting) van andere gesteenten zoals granieten, granietachtigen en soms zandstenen. Uiterlijk en eigenschappen van gneizen vertonen overeenkomsten met het oorspronkelijke gesteente. De belangrijkste verschillen met granieten:
- de steen heeft meestal een richtingstructuur. Per soort kan dat verschillen van subtiel tot bonte waaiervormige patronen, opgebouwd uit verschillende kleuren (mineralen). De richtingstructuur is vooral goed te zien op een grote plaat. Om een goede indruk te krijgen is het bekijken van een enkel, klein steenmonster onvoldoende.
- met het patroon varieert niet alleen de kleur, maar verschillen ook de eigenschappen van het steenoppervlak, zoals het uiterlijk van de polijstglans of de porositeit.
Granietimitaties
Er zijn verschillende imitaties die qua naam of uiterlijk lijken op graniet. Bijvoorbeeld:
- Granito (ook wel terrazzo genoemd), dat we onder andere kennen van de aanrechtbladen uit de vijftiger jaren. Het is een product dat bestaat uit natuursteen steenslag (meestal kalksteen of marmer) vermengd met cement of een ander bindmiddel. Het wordt in dik-vloeibare vorm ‘in het werk’ aangebracht. Na verharding volgt schuren en polijsten.
- Composiet: dit is er in vele varianten. Het is gemaakt van kwarts, eventueel kleine natuursteen deeltjes en een kunsthars. Het wordt fabrieksmatig gemaakt in grote platen, meestal met een glanzende afwerking. De verwerking tot bijvoorbeeld een aanrechtblad wordt gedaan door het natuursteenbedrijf met ‘normale’ natuursteen machines.
| Steen | Naam | Handelsnamen | Land | Locatie |
|---|---|---|---|---|
 | African Red | Rosso Africa, Transvaal Red, Red Africa | Zuid Afrika | Middelburg |
 | Angola Black | Black Angola, Nero Angola | Angola | Lubango |
 | Aurora Mäntsälä | Finland | Mäntsäla | |
 | Azul Bahia | Azul do Bahia, Bahia Blue, Azul Imperial | Brazilië | Itaju do Colonia |
 | Azul Noche | Marita Blue, Azul Noce, Night Blue | Spanje | Badajoz |
 | Azul Platino | Azul Trujillo, Blue Platino | Spanje | Trujillo |
 | Balmoral Red | Rosso Balmoral, Balmoral grof (CG of GG), Balmoral Coarse Grain (CG), Balmoral fijn (FG), Balmoral Fine Grain (FG), Taivassalo, Vehmoo Red | Finland | Taivassalo |
 | Baltic Brown | Baltik Braun, Ylämaan Ruskea | Finland | Ylämaa |
 | Basalt Lava | Lavasteen, Basaltlava uit Mayen Basaltlava uit Mendig, Basaltlava uit Plaidt, Basaltlava uit Rheinland Pfalz, Basaltlava uit Londorfer, Basaltlava uit Sankt Johan | Duitsland | Eifel |
 | Basaltina | Pietra Basaltica Lavalith, Basaltite | Italië | Viterbo |
 | Belfast Black | Nero Assoluto Belfast, Zwarte M, SSY | Zuid Afrika | Wapadskloof |
 | Bethel White | Hartwick white | USA | Bethel |
 | Bianco Sardo | Grigio Sardo, Granito Grigio Perlato, Olympia White, Bianco Sardo M, Bianco Sardo F | Italië | Buddusò |
 | Blanco Cristal | Blanco Cadalso, Blanco Nieve | Spanje | Cadalso de los Vidrios |
 | Blue Eyes | Ajax Blue, Labrador Blue Eyes | Canada | Paul Island, Nain |
 | Blue King | Azul King, Blue Omar | Zambia | Solwezi |
 | Blues in the night | Midnight Blue, Angola Blue Star, Labrador d'Angola, Blue night, Blue Mist | Angola | s'Sa da Bandeira |
 | Cafe Brown | Labrador Café, Cafe Imperial, Cafe Bahia , Marron San Francisco, Coffee Brown, New Imperial Brown, Marron Guaiba | Brazilië | Santa Rita de Caldas |
 | Carmen Red | Karelia Red, Balmoral, Baltic Brown, Carmen Red | Finland | Virojoki |
 | Dakota Mahogany | Mahogani Dakota, America Mahogani, Red Dakota, Royal Mahogany, Dakota Mahogany | USA | Milbank-Delano |
 | Ettringer Tuff | Ettringen Tuffsteen, Römer Tuff, Weibener Tuff, Hasenstopfel | Duitsland | Ettringen |
 | Funding Black (G684) | Fujian Black, Black Beauty, Padang Black , Panda Black,Palladio Dark Twilight | China | Fuding |
 | Ghibli Yellow | Ghibli, Crema Ivory, Ivory Silk, Monde Yellow | India | Tiruchchirappalli |
 | Giallo Veneziano | Amarello Veneziano, Juparana Veneziano, Juparana, New Giallo Veneziano | Brazilië | Nuova Venezia |
 | Golden Leaf | Royal Gold | Saudi Arabië | |
 | Gran Violet | Sanduba, Jacaranda, Tropical Violet, Torcicoda, Roxo Bello Horizonte, Oceano Kinava, Vermelho Pororoca | Brazilië | Campo Belo |
 | Halmstadt | Ostsee Rood, Arcus, Vastad, Hallandia, Nortrop Tiarp, Gullbrands, Bararp | Zweden | Halmstadt |
 | Hassan Green | Verde Fiorito, Vert Star, Verde India | India | |
 | Himalaya | Himalaya Original, Himalayan, Himalaya rood, Himalaya grijs | India | Koppal |
 | Impala | Nero Africa Impala, Rustenburg, Jasberg , Bekker, DB (Dark Blue), Nero Impala donker (scuro)Nero Impala licht (chiaro), Nero Impala medium dark | Zuid Afrika | Rustenburg |
 | Imperial Red | Red Imperial, Askaremåla, Gotenrot, Rosso Imperial | Zweden | Askaremåla |
 | Imperial White | Tippu White | India | Tippu |
 | Indian Black | Jet Black, Premium Black, Chamra Black | India | Chamrajnagar |
 | Ivory Fantasy | India | ||
 | Juparana Bordeaux | Rosa Persa | Brazilië | Pernambuco |
 | Juparana California | Amarelo Brasil, California Sunrise, Brasilian Gold | Brazilië | |
 | Juparana Colombo | India | Managparai | |
 | Juparana | India Pink Coral | India | Karnakapura |
 | Kashmir White | Silver White, Kashmir Gold | India | Madurai |
 | Kinawa | Kinava, Kinawa Rosa, Oceano | Brazilië | Candeias |
 | Labrador Donker | Labrador Scuro, Labrador Verde, Emerald Pearl, Groene Labrador, Labrador Licht, Marinapearl, Blauwe Labrador, Labrador Blue, Pearl Extra | Noorwegen | Larvik |
 | Labrador Licht | Blauwe Labrador, Labrador Blue Pearl, Labrador Chiaro, Marina Pearl, Labrador donker, Labrador Blue Pearl GT, Labrador Blue Pearl Extra, Emerald Pearl, Labrador scuro | Noorwegen | Larvik |
 | Labradorite Madagascar | Labradorite Blue Astrale | Madagascar | |
 | Lavanda Blue | Bengal Blue, Samantha Blue, Orissa Blue | India | Palli |
 | Lila Gerais | Lilas Gerais | Brazilië | Itapeceria |
 | Marinace Black | Black Mozaiek, Marinace Green, Marinace Red, Marinace Black | Brazilië | Olivieira dos Brejinhos |
 | Marrom Antic | Marrom Antic Angola, Angola Brown, Brown Antique, Spectrolit Brown, Brown Antique | Angola | |
 | Meera White | India | Chittor | |
 | Mondariz | Crema Julia | Spanje | Mondariz |
 | Monchique | Marron Monchique, Marron San Louis, St. Luis, Sierra Monchique | Portugal | Serra de Monchique |
 | Multicolor Green | Kuppam Green, Multicolor Verde, Pradesh Green, Maharadja, Verde Marina | India | Kuppam |
 | Multicolor Red India | Rosso Multicolor, Multi Colour Red, Multicolor Red India | India | Kanakapura |
 | Nero Foreste | Black Forrest, Nero Profondo | India | Harnahalli |
 | New Red Imperial | New Ruby Red | India | Bijapur |
 | Nordic Sunset | Tondra Toundra | Rusland | Moermansk |
 | Orion | Vizag Blue, Lavender Blue, Mass Blue, Lavendel Blue, Lavendula | India | Srikakulam |
 | Padang Bianco Sardo | G623, Mountain Pink | China | Fuijian |
 | Padang Cristallo | G603, Padang Light Grey, Jjnjiang White Stone Grey, Sesame White, Talila Grey | China | Jinjiang/Nan An |
 | Padang Dark (G654) | G3554 Padanga Black, China Impala, Padang Impala, Kobra, Padang Dark Fine Grain (type A, FG) Padang Dark Medium Grain (type A, MG) Padang Dark Big Grain (type B, BG) | China | Fujian |
 | Padang Light (G633) | Padanga, G3533, Salt and Pepper Light Grey, PS8034 | China | Fujian |
 | Padang Yellow (G682) | Desert Gold, Rusty Yellow, Golden Yellow | China | Fuijan, Shijing |
 | Panna Fragola | Branco Itaunas, Microponto | Brazilië | Fazenda Floresta |
 | Paradiso | Paradiso Light, Paradiso Bash, Paradiso Dark, Paradiso Classico, Paradiso Violet | India | Krishnagari |
 | Paraiso Tigrato | Rosso Tigrato, Tigrato Red, Tigrato | Brazilië | |
 | Peperino Grigio | Peperino Rosso | Italië | Vitorchiano |
 | Peppermint | Evergreen, Verde Amazonit, Verde Mario, Serizzo Sempione | Brazilië | Esp. Santo |
 | Porfido | Porphyr, Porfier, Porfido Rosso, Valcamonica, Sarentino | Italië | Bolzano |
 | Raw Silk | Indian Juparana Ivory, Ivory Orange | India | Madurai |
 | Rosa Beta | Rosa Nuraghe, Rosa Sardo, Rosa Limbara, Rosa Tula, Rosa Nule, Rosa Ghiandone, Rosa Ghiandonato | Italië | Tempio Pausania Sardinië |
 | Rosa Limbara | Rosa Ghiandonato, Rosa Gallura, Rosa Ghiandone, Rosa Tula, Rosa Nule | Italië | Monte Limbara (Sardinië) |
 | Sapphire Brown | Zaphir Brown, Zephyr red | India | Kazipet |
 | Serena Orientale | Zhangpu Grey | China | Zhangpu |
 | Serizzo Antigorio | Sarizzo Antigorio, Serizzo Sempione, Serizzo della Val Camonica, Serizzo della Valmasino , Serizzo Antigorio | Italië | Crodo |
 | Serpentino | Serpentino Classico, Serpentino di Casciana, Serpentino Verde Della Valmalenco, Serpentino Vetto Tornadri, Serpentino Verde Vittoria, Torre Sante Maria | Italië | Chiesa di Valmalenco |
 | Silver Cloud | Brocade | USA | Atlanta |
 | Silver Sparkle | India | ||
 | Sivakashi Yellow | Shivakshi, Ivory brown | India | Salem |
 | Star Galaxy | Black Galaxy, Star Galaxy silver, Star Galaxy gold | India | Ongole |
 | Star Gate | New Galaxy, Star Galaxy Silver | Zimbabwe | |
 | Steel Grey | Silver Pearl | India | Andra Pradesh |
 | Supreme Black | China Supreme Black, Shanxi Black, Supreme Black XS, Supreme Black NM | China | Shanxi |
 | Tan Brown | India | Andhra Pradesh | |
 | Tiger Yellow | Tiger Skin Yellow, G 502, Tiger Skin Gold, Tiger Skin Waves, Tiger White New | China | Fujian |
 | Topazio Imperial | Giallo Topazio, Amarelo Topazio , Topazio Imperial | Brazilië | Barro de Sao Francisco |
 | Vånga Red | Vanga, Rosso Vånga, Napoleon Red | Zweden | Vånga |
 | Verde Candeias Savanna | Verde San Fransisco, Verde Maritaca | Brazilië | Candeias |
 | Verde Eucalypto | Eucalyptus Green | Brazilië | Nova Venécia |
 | Verde Fontaine | Bitterfontain, Fontain Green, Fountaine Green, Bitterfontein | Zuid Afrika | Bitterfontein |
 | Verde Gauguin | Green Gauguin, Verde Gaugin, Verde Gaucain, Azul Gauguin, Tropical Gauguin,Verde Boquirao, Tropical Fashion | Brazilië | Boquirao |
 | Verde Gloria | Karditsa | Griekenland | Karditsa |
 | Verde Issorie | Vert des Alpes, Verde Alpe, Verde Alpi , Verde Cretaz, Verde Gressonay, Verde Issogne, Verde Fraye | Italië | Aosta |
 | Verde Maritaca | Verde Tropical, Maritaca Verde, Maritaka, Verde Candeias | Brazilië | Candeias |
 | Verde Olivo | Verde Olive, Maslav, Maslavskij, Verde Olivio | Oekraïne | Maslavske |
 | Verde Ubatuba | Emerald Green, Labrador Green, Verde Bahia, Lincoln Green | Brazilië | Ubatuba |
 | Verde Udaipur | Verde Guatamala, Rajasthan Sea Green | India | Rajasthan |
 | Violetta Najaran Red | Violetta Saoudi Abboud | Saudi Arabië | Najran |
 | Virginia Black | Virginia Mist, Jet Mist | USA | Virginia |
 | Viskont White | Viscount White, Wiskont White , White Tapestry, Madanapalle | India | Tamil Nadu |
 | Volga Blue | Wolga Blue, Russische Labrador, Blue Polar, Rasputin, Labradorit Volga | Oekraïne | Golovinske |
 | Vyara | Vyara Gold, Juparana Vyara, Juparana Nepal | India | Pudukkottai |
 | Yellow San Francisco | Amarelo San Francesco, Giallo San Francisco | Brazilië | Barra de Sao Francisco |