Graniet en aanverwante soorten

Graniet BadkamerGraniet is diep in de aardkorst gevormd en is het oudste bouwmateriaal waarover de mens beschikt. Tal van granieten zijn wel 200 miljoen jaar oud of zelfs ouder. Het materiaal is gebruiksvriendelijk, duurzaam en heeft een robuuste uitstraling. Het is te herkennen aan de gespikkelde en gelijkmatige structuur.

Eigenschappen

Graniet heeft een aantal bijzondere eigenschappen:

  • Het heeft een gespikkelde en gelijkmatige structuur. De steen bestaat vooral uit grote kristallen (veldspaat), die zorgen voor de kleur. Rood- en bruintinten komen veel voor, met zwarte biotiet en kwartskorrels die eruitzien als gelei.
  • Het is van nature richtingloos, wat inhoudt dat het geen patronen bevat waarmee bij het zagen rekening moet worden gehouden.
  • Graniet is in hoge mate bestand tegen zuren en basen.
  • Het is vorstbestendig en slijtvast.
  • Graniet kan allerlei oppervlaktebewerkingen ondergaan, zoals polijsten, zoeten, schuren, stralen, boucharderen en vlammen. Deze bewerkingen hebben invloed op de kleur van de steen. Polijsten geeft de diepste kleurweergave, terwijl een ruwe bewerking het uiterlijk fletser maakt.
  • Met de verschillende oppervlaktebewerkingen zijn het uiterlijk en de eigenschappen (slipweerstand) plaatselijk op de wensen af te stemmen.

Toepassingen

Granieten worden voor allerlei toepassingen gebruikt zoals gevels, vloeren, trappen, aanrecht- en tafelbladen en gedenktekens. In het verleden werd graniet ook al gebruikt voor toepassingen die tegen een stootje moeten kunnen. Bijvoorbeeld op plaatsen in sluizen en brugpijlers die bloot staan aan langsschurende trossen en scheepsrompen.

Andere granieten

Er zijn verschillende diepte- en metamorfe gesteenten, die qua uiterlijk en/of eigenschappen op graniet lijken. Hoewel geologisch niet juist, worden ze in de natuursteenpraktijk wel als graniet aangeduid. Begrijpelijk, maar niet vrij van risico. De samenstelling en eigenschappen van deze soorten kunnen namelijk verschillen van echte graniet. De meest gebruikte steensoorten die voor graniet doorgaan zijn: [list line=”no” style=”style1″]

  • granietachtigen (niet-wetenschappelijke term)
  • gabbro’s, basalten en diabasen
  • gneizen

[/list] Naast deze aanverwante granietsoorten zijn er ook imitaties op de markt die qua naam of uiterlijk lijken op graniet. Hieronder een toelichting op al deze zogeheten ‘granieten’.

Granietachtigen

Dit is een verzamelbegrip voor dieptegesteenten die sterk op granieten lijken. Ze hebben ook een gespikkeld uiterlijk dat uit verschillende kleuren (mineralen) is opgebouwd. De ervaren vakman en de geoloog zullen het verschil met graniet zien, maar menig ander niet. Granietachtigen hebben vergelijkbare eigenschappen. Er zijn ook verschillen: [list line=”no” style=”style1″]

  • sommige van deze gesteenten zijn minder goed bestand tegen zuren (zoals Kashmir White), omdat ze sporen van kalk bevatten.
  • de polijstglans (hoogglans) wordt bij intensief gebruik eerder mat (vloeren), hoewel de slijtweerstand vergelijkbaar is. Dat komt doordat deze stenen minder of zelfs geen kwarts bevatten. Bij een gezoete uitvoering (matglans) speelt dit probleem veel minder.

[/list]

Gabbro’s, basalten en diabasen

Gabbro’s zijn dieptegesteenten. Basalten en diabasen zijn vrijwel identiek aan de gabbro’s, maar uitvloeiinggesteenten. Al deze soorten zijn meestal egaal donker- tot zwartgekleurd, wat bij granieten niet voorkomt. Wel hebben ze ongeveer dezelfde eigenschappen. Een belangrijk verschil is dat de polijstglans eerder mat wordt bij intensief gebruik (vloeren), hoewel de slijtweerstand vergelijkbaar is. Dat komt doordat deze stenen vrijwel geen kwarts bevatten. De donkere egale kleur zorgt ervoor dat dit verschijnsel snel zichtbaar wordt. Bij een gezoete uitvoering (matglans) speelt dit probleem minder.

Gneizen

Gneizen ontstaan door een metamorfose (omzetting) van andere gesteenten zoals granieten, granietachtigen en soms zandstenen. Uiterlijk en eigenschappen van gneizen vertonen overeenkomsten met het oorspronkelijke gesteente.

De belangrijkste verschillen met granieten: [list line=”no” style=”style1″]

  • de steen heeft meestal een richtingstructuur. Per soort kan dat verschillen van subtiel tot bonte waaiervormige patronen, opgebouwd uit verschillende kleuren (mineralen). De richtingstructuur is vooral goed te zien op een grote plaat. Om een goede indruk te krijgen is het bekijken van een enkel, klein steenmonster onvoldoende.
  • met het patroon varieert niet alleen de kleur, maar verschillen ook de eigenschappen van het steenoppervlak, zoals het uiterlijk van de polijstglans of de porositeit.

[/list]

Granietimitaties

Er zijn verschillende imitaties die qua naam of uiterlijk lijken op graniet. Bijvoorbeeld: [list line=”no” style=”style1″]

  • Granito (ook wel terrazzo genoemd), dat we onder andere kennen van de aanrechtbladen uit de vijftiger jaren. Het is een product dat bestaat uit natuursteen steenslag (meestal kalksteen of marmer) vermengd met cement of een ander bindmiddel. Het wordt in dik-vloeibare vorm ‘in het werk’ aangebracht. Na verharding volgt schuren en polijsten.
  • Composiet: dit is er in vele varianten. Het is gemaakt van kwarts, eventueel kleine natuursteen deeltjes en een kunsthars. Het wordt fabrieksmatig gemaakt in grote platen, meestal met een glanzende afwerking. De verwerking tot bijvoorbeeld een aanrechtblad wordt gedaan door het natuursteenbedrijf met ‘normale’ natuursteen machines.

[/list]